Chuyên gia mắt Hitec tư vấn sử dụng nước mắt nhân tạo hiệu quả

BS Lê Kim Lan, Khoa Khám bệnh – Bệnh viện Mắt kỹ thuật cao Hà Nội (Hitec) cho hay, hàng ngày rất nhiều bệnh nhân đến khám ở đây có biểu hiện khô mắt do các nguyên nhân và mức độ khác nhau.

Bà T.T.L., gần 70 tuổi, đến từ Hải Phòng là một bệnh nhân khô mắt do tuổi tác. Trong khi đó, ông L.V.L., lại là một trường hợp khô mắt đặc biệt. Trong 2 năm gần đây, ông L., đã mổ phaco cả 2 mắt. Sau mổ mắt thứ 2, bên cạnh niềm vui vì mắt sáng lên, ông L., lại phải đối diện với nỗi khó chịu vì chảy nước mắt do khô mắt…

Theo BS Lê Kim Lan người cao tuổi và phụ nữ mãn kinh do thay đổi hormone, thường tiết ra ít nước mắt hơn, chất lượng nước mắt cũng có thay đổi các thành phần cơ bản nên tỷ lệ khô mắt nhiều hơn.

Một số trường hợp khác như viêm bờ mi, viêm kết giác mạc dị ứng mãn tính hoặc sau phẫu thuật có tác động đến bề mặt nhãn cầu và một số nguyên nhân khác cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng chế tiết và biến đổi thành phần nước mắt gây khô mắt.

“Bên cạnh đó, xã hội số với sự tương tác trên màn hình thiết bị điện tử của mọi người dân từ học sinh, sinh viên đến dân văn phòng và cả những người đã nghỉ việc lên đến nhiều giờ mỗi ngày cũng góp phần làm gia tăng tỷ lệ bệnh nhân bị khô mắt”- BS Lan nói.

Các chuyên gia nhãn khoa của Hitec cho hay, khô mắt là một tình trạng khá phổ biến, khi không đủ nước mắt để bôi trơn mắt, gây cảm giác rát hoặc cộm mắt. Mặc dù nghe có vẻ “mâu thuẫn”, nhưng mắt khô sẽ bị chảy nước mắt do phản ứng khô, rát gây kích thích tuyến lệ, mặt khác nước mắt tiết ra nhưng không thấm được vào tổ chức nên bị chẩy ra ngoài.

Khô mắt, hiểu một cách trọn vẹn là tình trạng thiếu về số lượng nước mắt khi tuyến lệ không sản xuất đủ.

Hoặc do thiếu về chất lượng nước mắt với tỷ lệ thành phần nước, dầu, nhầy không cân đối khiến cho bề mặt của mắt không được dinh dưỡng đầy đủ, gây kích ứng.

Các chuyên gia nhãn khoa cho hay, nước mắt được tiết ra từ tuyến lệ, có tác dụng bôi trơn và bảo vệ bề mặt nhãn cầu, ngăn ngừa sự mất nước, giúp mắt không bị khô và tổn thương bởi các sang chấn.

Mỗi mắt có 1 tuyến lệ chính nằm ở 1/3 góc ngoài của mi mắt trên và vô số các tuyến lệ phụ nằm rải rác ở kết mạc. Thành phần của nước mắt khá phức tạp với 3 yếu tố chính: chất nhầy, nước và dầu.

Các chuyên gia cho biết thêm, ngoài nước mắt tự nhiên để bảo vệ mắt còn có nước mắt nhân tạo.

Nước mắt nhân tạo là một loại dung dịch có nồng độ pH, thành phần và tính chất tương tự như nước mắt tự nhiên, giúp điều chỉnh độ ẩm, bôi trơn và bảo vệ bề mặt nhãn cầu khi màng phim nước mắt bị rối loạn.

Một số loại nước mắt nhân tạo còn có tác dụng hỗ trợ tái tạo tế bào biểu mô kết – giác mạc được chỉ định cho người bệnh sau phẫu thuật hoặc những tổn thương bề mặt nhãn cầu do các nguyên nhân khác nhau.

Hiện nay, trên thị trường có 4 thế hệ nước mắt nhân tạo, với thành phần chính gần giống nhau. Mỗi loại đều những có ưu, nhược điểm nhất định, thế hệ sau cải tiến hơn loại trước.

Một trong những cải tiến đó là độc tính của chất bảo quản được chuyển từ loại độc chất cao (Benzalkonium clorid) sang các loại có độc tính thấp hơn (Benzalkonium clorid cải tiến của Santen, Polyquad của Alcon rồi đến Purite của Allergan…) và có những loại không hề sử dụng chất bảo quản, đóng gói dạng tép hoặc lọ.

Mặc dù các chất bảo quản này phần lớn không gây hại nhiều tới mắt, nhưng đối với những người bị khô mắt nặng, có chỉ định sử dụng nước mắt nhân tạo thường xuyên (trên 4 lần/ngày), những trường hợp có tổn thương hoặc các bệnh lý bề mặt nhãn cầu mãn tính như viêm kết mạc dị ứng, viêm giác mạc chấm nông thì chất bảo quản có thể gây kích ứng, tổn hại tế bào biểu mô làm cho tình trạng khô mắt trở nên trầm trọng hơn.

Đa số nước mắt nhân tạo có thành phần tương tự và thay thế nước mắt tự nhiên. Tuy nhiên cũng có loại giúp bổ sung những thành phần còn thiếu trong nước mắt tự nhiên.

Nước mắt nhân tạo bổ sung nhầy, phủ lên bề mặt mắt (Eye coating) thúc đẩy quá trình biểu mô hóa của mắt. Nước mắt nhân tạo loại này được xem như 1 lớp gel bảo vệ các tế bào đã bị tổn thương và gim – lưu giữ lại lượng nước mắt trên bề mặt nhãn cầu lâu hơn.

Nước mắt nhân tạo giúp bổ sung và ổn định lớp dầu trên bề mặt mắt cho người bệnh bị viêm bờ mi hoặc rối loạn chức năng sụn mi, giảm khả năng tiết dầu nên nước mắt bị bay hơi với tốc độ nhanh hơn bình thường, khiến mắt có cảm giác khô và cộm. Những loại nước mắt nhân tạo này có chứa thành phần dầu hoặc dầu khoáng như Refresh Endura, Systane Balance and Smooth XP.

BS Lan nhấn mạnh mỗi loại nước mắt nhân tạo được chỉ định phù hợp cho từng mức độ khô mắt với những nguyên nhân khác nhau.

Những sản phẩm nước mắt nhân tạo cao cấp có thời gian ổn định màng phim nước mắt lâu hơn giúp duy trì tình trạng giữ ẩm cho bề mặt nhãn cầu tốt hơn cũng có giá thành cao hơn phù hợp với khả năng chi trả của từng bệnh nhân.

Hoặc một số trường hợp khô mắt nặng rất cần bổ sung 1 – 2 loại nước mắt nhân tạo, trong đó có loại có độ nhớt cao để giảm triệu chứng bỏng rát, khó chịu, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

“Vì vậy khi có dấu hiệu khô mắt, người bệnh cần đi khám bác sỹ chuyên khoa để được chỉ định các loại nước mắt nhân tạo phù hợp”- BS Lan nhấn mạnh.